หมอเชื่อว่าทุกคนได้รับการบอกเล่า และการสอนมาว่าฟลูออไรด์มีประโยชน์ในการป้องกันฟันผุ มาดูกันว่ากลไกของฟลูออไรด์ที่ช่วยในการป้องกันฟันผุนั้นเป็นอย่างไรสามารถช่วยป้องกันฟันผุได้อย่างไร
กลไกแรก คือ ฟลูออไรด์จะเข้าไปสะสมในโครงสร้างของฟัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฟันที่พึ่งขึ้นมาใหม่ในช่องปาก โครงสร้างของฟันจะยังไม่แข็งแรง จำเป็นต้องได้รับแร่ธาตุต่างๆจากในช่องปาก ดังนั้นการใช้ฟลูออไรด์จะช่วยทำให้โครงสร้างของฟันแข็งแรงขึ้น สามารถทนทานต่อการกัดกร่อนของกรดที่เกิดจากการย่อยสลายอาหารประเภทแป้งและน้ำตาลของเชื้อแบคทีเรียในช่องปาก
กลไกที่สอง คือ ฟลูออไรด์จะช่วยในการคืนกลับแร่ธาตุของฟันเข้าไปในฟันที่อ่อนแอ โดยเฉพาะฟันที่เริ่มผุในระยะแรก ฟลูออไรด์ความเข้มข้นสูงที่ทันตแพทย์สำหรับเด็กใช้เคลือบฟลูออไรด์ จะเข้าไปสะสมในเนื้อฟันที่ผุ และหยุดกระบวนการผุของฟันได้

การขัดฟันและเคลือบฟลูออไรด์ มีกี่ประเภท?
ในการเคลือบฟลูออไรด์นั้น แบ่งได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ
1. การเคลือบฟลูออไรด์แบบเจล เหมาะสำหรับเด็กอายุ 6 ปีขึ้นไป เด็กที่สามารถควบคุมการกลืนได้ดี หรือเด็กที่ให้ความร่วมมือในการทำฟัน หมอฟันเด็กจะทำการเลือกขนาดของถาดเคลือบให้เหมาะกับอายุของเด็ก จากนั้นจะทำการบีบเจลฟลูออไรด์ลงในถาดเคลือบและให้เด็กกัดไว้เป็นเวลา 4 นาที และมีที่ดูดน้ำลายใส่ในปากตลอดเวลา เพื่อป้องกันไม่ให้เด็กกลืนฟลูออไรด์ส่วนเกินลงไป รสชาติของฟลูออไรด์ชนิดนี้จะเปรี้ยว และมีหลายกลิ่นให้เด็กๆได้เลือก

ข้อควรปฏิบัติหลังเคลือบฟลูออไรด์

1. สามารถบ้วนน้ำลาย หรือกลืนน้ำลายได้ โดยไม่มีอันตรายใดๆ
2. แนะนำให้งดน้ำ งดอาหาร และงดการบ้วนน้ำเป็นเวลา 30 นาที เพราะช่วงเวลา 30 นาทีหลังจากเคลือบฟลูออไรด์ จะเป็นช่วงเวลาที่ความเข้มข้นของฟลูออไรด์สูงที่สุด และเพื่อให้ฟลูออไรด์ทำงานได้เต็มที่
3. การเคลือบฟลูออไรด์ด้วยฟลูออไรด์วานิช

เด็กๆจะรู้สึกเหนียวๆที่ฟัน แนะนำให้งดน้ำ งดอาหาร และงดการบ้วนน้ำเป็นเวลา 30 นาที หลีกเลี่ยงรับประทานอาหารที่มีความแข็ง เหนียว หรืออาหารที่ต้องเคี้ยว เป็นเวลา 2 ชั่วโมง แต่ยังคงสามารถรับประทานอาหารอ่อน และน้ำได้

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการเคลือบฟลูออไรด์

เคลือบฟลูออไรด์เด็ก ควรทำบ่อยแค่ไหน?
หมอฟันเด็กจะพิจารณาตามความเสี่ยงในการเกิดฟันผุค่ะ โดยคุณหมอจะมีความถามคุณพ่อคุณแม่ถึงการดูแลสุขภาพช่องปาก และพฤติกรรมการรับประทานอาหาร ขอให้บอกหมอตามความจริงนะคะ หมอไม่ได้จะว่า แต่หมอฟันเด็กทุกคนต้องการจะประเมินความเสี่ยงในการเกิดฟันผุของน้องๆค่ะ โดยปกติคุณหมอฟันเด็กจะแนะนำ การเคลือบฟลูออไรด์ ทุกๆ 6 เดือน แต่ในบางกรณี ถ้าเด็กมีความเสี่ยงในการเกิดฟันผุสูง ทันตแพทย์สำหรับเด็ก หรือ หมอฟันเด็ก อาจจะแนะนำเคลือบฟลูออไรด์เด็กทุกๆ 3 เดือน

เคลือบฟลูออไรด์ในเด็ก ทำให้โตมาแล้วฟันแท้ด่างหรือไม่?
การเคลือบฟลูออไรด์ เป็นการใช้ฟลูออไรด์ ความเข้มข้นสูง ไปสัมผัสกับผิวฟันโดยตรง และมีการใช้เครื่องดูดน้ำลาย เพื่อป้องกันไม่ให้เด็กกลืนฟลูออไรด์ลงไป ดังนั้นฟลูออไรด์จากการเคลือบฟัน จะไม่สามารถเข้าไปรบกวน กระบวนการสร้างเนื้อฟันแท้ได้ ในเด็กที่มีฟันแท้ด่าง ส่วนใหญ่จะมาจากการกลืนยาสีฟันเข้าไปต่อเนื่องเป็นระยะเวลานานมากกว่าการเคลือบฟลูออไรด์เป็นประจำ

ฟันที่ผุแล้ว เคลือบฟลูออไรด์จะหายผุหรือไม่?
ฟลูออไรด์ มีคุณสมบัติทำให้ เนื้อฟันปกติมีโครงสร้าง ที่ทนทานต่อการละลายของกรดได้มากขึ้น แต่ในฟันที่ผุไปแล้ว ฟลูออไรด์จะไม่สามารถทำให้เนื้อฟันกลับมาดีดังเดิมได้ ฟันที่ผุแล้ว ต้องได้รับการรักษาด้วยวิธีอื่น เช่น อุดฟันน้ำนม ครอบฟันน้ำนม หรือ ถอนฟันน้ำนม

ทำไมต้องงดน้ำและอาหาร หลังเคลือบฟลูออไรด์ 30 นาที?
มีการศึกษาในหลายงานวิจัยพบว่า ฟลูออไรด์จะสามารถแตกตัวเป็นอนุภาคเล็กๆ สะสมอยู่บริเวณต่อมน้ำลายในช่องปากได้ต่อเนื่อง หลังจากเคลือบฟลูออไรด์เสร็จแล้ว ดังนั้นทันตแพทย์เด็กจึงหวังผลให้อนุภาคดังกล่าว ค่อยๆปล่อยออกมาสัมผัสกับผิวฟันต่อ โดยไม่มีน้ำหรืออาหารมารบกวนกระบวนการเหล่านั้น โดยช่วงระยะเวลา 30 นาที เป็นช่วงที่ได้ประสิทธิภาพในการป้องกันฟันผุมากที่สุด

ทำไมหมอฟันเด็กต้องขัดฟันก่อนจะเคลือบฟลูออไรด์?
การขัดฟันเป็นกระบวนการง่ายๆ ที่นำเด็กเข้าสู่การเรียนรู้ขั้นตอนในการทำฟัน ซึ่งหมอฟันเด็กส่วนใหญ่ จะใช้ในการช่วยปรับพฤติกรรมเด็กให้ยอมรับการทำฟันได้ง่ายขึ้น รวมถึงการขัดฟัน จะช่วยให้คราบจุลินทรีย์และเศษอาหาร หลุดออกจากผิวฟัน เมื่อผิวฟันสะอาด ฟลูออไรด์ก็จะสามารถเสริมความแข็งแรงให้ผิวฟันได้อย่างเต็มประสิทธิภาพยิ่งขึ้น และยังช่วยทำให้ การเคลือบฟลูออไรด์ เกิดประโยชน์สูงสุด